Skip to main content

Omdat een boom niet alleen maar kosten met zich meebrengt maar ook baten oplevert is bij het voornemen om grote aantallen populieren een maatschappelijke kosten-baten-analyse is op z’n plaats. In de gemeente Dan Haag staan zo’n 7.000 populieren. Bij controle bleken 5600 exemplaren gezond zijn. Voor de 1400 overige populieren is een extern bomenbureau in de arm genomen om ze nader te beoordelen op conditie, veiligheid en beheerbaarheid. De scores van deze drie criteria zijn vermenigvuldigd, waarmee een zgn. kwaliteitsgetal werd verkregen. Deze kwaliteitsgetallen zijn ingedeeld in drie kwaliteitscategorieën: voldoende, matig en slecht. De conditie van de meeste populieren is voldoende tot goed. De beheerbaarheid van de meeste bomen bleek slecht te zijn. Zie het populierenvervangingsplan op deze website.  Daarom start het gemeentebestuur met de kap van 889 populieren. Ook wilgen zullen worden gekapt, maar nadere informatie ontbreekt vooralsnog.

De Bomenstichting Den Haag heeft kritische kanttekeningen gezet bij de beoordelingsmethode. In de eerste plaats is de vermenigvuldiging van de drie scores en de indeling in kwaliteitscategorieën niet wetenschappelijk onderbouwd. In de tweede plaats zet de term ‘beheerbaarheid’ de bewoners op het verkeerde been. De populieren zijn uitstekend technisch te beheren. Het is dan ook goed om je te realiseren dat met beheerbaarheid de kosten worden bedoeld. Dat de populieren bij het criterium beheerbaarheid overwegend slecht scoren heeft te maken met de kosten om de bomen te beheren. De veiligheid speelt hierbij een belangrijke rol omdat populieren een tak kunnen laten vallen. Recente onderzoeken hebben geleerd dat uitbuigende takken op het buigpunt zwak kunnen worden en daar kunnen uitbreken. Snoeien is in dat geval nodig om de veiligheid te waarborgen. Voor de zomer zijn alle populieren met uitbuigende takken gesnoeid. Een grootschalige operatie om achterstallig onderhoud van uitbuigende takken in te halen. De populieren zijn nu weer veilig. Op dit moment is er dan ook geen ander argument dan de kosten om de bomen te laten rooien.

In Beheren op Niveau, 2014  (RIS265099), propageert de gemeente de openbare ruimte als het visitekaartje van de stad. Dat visitekaartje begint wel flinke scheuren te vertonen. Voor beheer van groen is namelijk 24,7 miljoen nodig terwijl er maar 18,9 miljoen beschikbaar is. Bovendien is er een achterstand in beheer en onderhoud ten bedrage van 15,4 miljoen euro. Duidelijk is dat het beschikbare budget niet toereikend is om het groen op Residentieniveau en Hofstadniveau te beheren. De gemeente zegt keuzes te moeten maken. Kostentechnisch is het aantrekkelijker om een nieuwe boom te planten – waarvoor de eerste 20-30 jaar niet veel onderhoud nodig is – dan de bestaande bomen te snoeien voor 1500 euro per boom. Het gebruikelijke maatwerk voor onderhoud vervalt.

De Bomenstichting Den Haag meent dat de discussie over de beheerkosten in breder perspectief gevoerd dient te worden. Bomen kosten niet alleen geld maar leveren ook veel op. Bijvoorbeeld als het gaat om verdamping van water. De gemeente is van plan om op korte termijn ca 889 populieren te laten rooien. Een volwassen populier neemt met z’n wortels per dag 1500 liter water op om te verdampen. Even rekenen: 889*1500 liter = 1.333.500 liter per dag. Hoeveel zou dat qua maatschappelijke kosten schelen bij de aanleg en onderhoud van bijvoorbeeld riolering, grachten en het beperken/voorkomen van wateroverlast in kelders? Deze problemen gaan bij veranderend klimaat steeds sterker spelen. Een lange termijn visie is vereist. In de Amerikaanse stad Sacramento bleken de bomen 2% van de jaarlijkse neerslag te onderscheppen. Het wordt tijd om – net als in Amerika – het belang van de hoeveelheid water, die door bomen wordt opgenomen in economische termen te waarderen. Tel daarbij nog op de baten van bomen in verband met gezondheid en leefbaarheid: verbeteren van de luchtkwaliteit (samen met ander groen), uitnodigen tot bewegen (lopen, fietsen) en bufferen van temperaturen in hitte-eilanden (een groot deel van de stad). Dat scheelt gezondheidskosten. Denk ook aan de betekenis van bomen (in casu populieren) voor vogels, vleermuizen en insecten en daardoor ook weer voor een goed leefklimaat voor mensen. Een groep paddenstoelen (Russula’s) komen alleen voor bij populieren: ze leven in symbiose. Een aantal van hen is zeldzaam. Groen biedt de stad ook belangrijke economische kansen doordat het groene karakter van bijvoorbeeld de Internationale Zone voor internationale instellingen een argument vormt om zich hier te vestigen.
Waarom trekt de stad eigenlijk niet wat meer geld uit voor haar bejubelde groene karakter?
De Bomenstichting Den Haag vindt daarom een maatschappelijke kosten-baten-analyse van de kapoperatie op z’n plaats. In afwachting daarvan zou volstaan met maatwerk bij onderhoud van populieren (en andere bomen) een goed ‘no-regret’-beleid zijn.

(Dit artikel is geplaatst op de opinie-pagina van Den Haag Centraal van vrijdag 23 oktober 2015).