Bomenwandelroutes in Den Haag
Wie op pad wil gaan om te genieten van de aanblik van mooie, zeldzame of eerbiedwaardige bomen, komt in Den Haag aardig aan zijn trekken. Er zijn in en rondom onze stad diverse bomenwandelroutes uitgezet en beschreven.
Allereerst zijn op de website van de gemeente Den Haag routekaarten van drie bomenwandelingen in en om het centrum van de stad te vinden. Deze focussen op monumentale bomen. Het gaat om de wandelroutes Groen met historie, Haagse levende monumenten en de Monumentale bomen- en hofjesroute. De routebeschrijvingen zijn geïllustreerd en bevatten beknopte informatie.
Groen met historie
De start is op de Lange Vijverberg, met de helaas voormalige mooie rij monumentale kastanjes die inmiddels grotendeels zijn vervangen door winterlinden (Tilia cordata). De Vijverberg blijft niettemin een mooi groen deel van de stad, met hoge cultuurhistorische waarden. Dan naar het Lange Voorhout, met een groot aantal Hollandse linden, enkele kastanjes en iepen die tezamen een monumentaal geheel vormen. De overgang van Vijverberg naar Voorhout, via het Tournooiveld, wordt overigens anno 2015 voor een flink aantal maanden overhoop gehaald en ontsierd door de bouwput met hekken voor de aanleg van een parkeergarage, waarvoor ook al diverse kastanjes het loodje hebben moeten leggen. De groene wandeling voert verder onder andere langs de Paleistuin behorend bij Paleis Noordeinde (de paleistuin is opengesteld als park), de Grote kerk (geflankeerd door een paar monumentale platanen) en de Hofplaats. Het einde ligt op de Korte Vijverberg.
Haagse levende monumenten
Deze wandelroute voert langs een aantal prachtige monumentale bomen in een wat groter gebied. Hieronder vallen de imposante monumentale kastanjerijen aan Plein 1813 en de Sophialaan (Aesculus hyppocastanum ‘Baumannii’). Op het bijbehorende kaartje zijn niet alleen bomen langs de openbare weg aangegeven, maar ook veel monumentale bomen in particuliere tuinen die vanaf de openbare weg zichtbaar zijn.
Monumentale bomen- en hofjesroute
De route start bij de Algemene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan. Deze begraafplaats is ontworpen door stadsarchitect Reijers en in 1830 in gebruik genomen. Er is een rijke variëteit gegroeid aan bomen en heesters, onder andere een mooie dennenrij. De route voert via onder andere Nassauplein en Mauritskade naar (alweer) de Sophialaan en Plein 1813. Vandaar gaat de route verder langs de Paleistuin door het centrum van de stad naar de Tuin der Hesperiden naast de Hof van Wouw. Naast hagen van lei-peren, een vijgenboom, een oude moerbeiboom, een grote walnootboom en diverse vruchtbomen is de grootste attractie van de tuin een collectie van ruim twintig verschillende soorten citrusbomen, een zogenaamd “Aurantium”.
Langs Haagse Bomen
Nog veel meer bomen dan langs de hierboven vermelde routes kom je tegen als je de wandelroutes volgt die zijn beschreven het boekje ‘Langs Haagse Bomen‘. Deze uit 2013 daterende uitgave bevat de volgende routes in en om de stad:
- De Haagse strandwal
(Kortenbosch, Buitenhof, Vijverberg, Voorhout, Plein, Koekamp, Haagse Bos) - De Haagse Beek
(Hofvijver, Noordeinde, Zeestraat, Vredespaleis, Zorgvliet, Houtrust, Segbroeklaan, Sportlaan, Segmeertje, Puinduinen, Restaurant Haagsche Beek) - De Scheveningse duinen
(Statenkwartier, Van Stolkpark, Belgisch Park, Benoordenhout, Clingendael) - Langs Haagse pleinen
(Regentesseplein, Koningsplein, Sweelinckplein, Prins Hendrikplein, Anna Paulownaplein, Plein 1813 en Willemspark). - In de Oostelijke polders
(Doorkruist diverse wijken van Ypenburg; ‘Rijswijkse en Nootdorpse landingsbaan’). - Langs de Haagse Zuidzoom
(Van Loosduinen naar Wateringseveld). - Van Papaverhof naar Drakesteinweg
(Bloemen- en bomenbuurt, langs begraafplaats Oud Eik en Duin, door Zuiderpark). - Van Zorgvliet naar Huygenspark
(Scheveningsweg, Archipelbuurt, Koninginnegracht, Huygenspark).
Dit mooie boekje, met veel informatie en foto’s, is van de hand van de auteurs Pieter van Mourik en Gerard van der Veen. ISBN 978-90-5972—732—8 Academische Uitgeverij Eburon Postbus 2867 2601 CW Delft tel. 015 — 2131484.
Bomenmuseum Wateringseveld
Het stadsdeel Wateringse Veld is ontworpen als een groot bomenmuseum. Een wandeling door de wijk leidt langs een enorme variatie aan boomsoorten. Bijna elke straat heeft zijn eigen boom. In Wateringse Veld staan nu bijna 400 soorten en ondersoorten, van de smalbladige es tot de Kaukasische peer en van de Wolappel Thalys tot de Yoshino-kers. De omvang van de collectie is uniek in Nederland. Hoogtepunt is het Vlietpark, waar 45 verschillende eikensoorten staan!
Hardstenen tegels in de straten en plantsoenen laten de naam van de boom en de omlijning van het blad zien. In de stoeptegels is de naam en de bladvorm van elke boom ingegraveerd. Elke willekeurige wandeling door de wijk is dus eigenlijk ook een bomenwandeling.
Bij het museum hoort een dikke catalogus. In de Bomencatalogus staan alle achtergronden en verhalen over de geslachten en boomsoorten. Ook de kenmerken van de bomen kunnen, in het encyclopedisch deel, worden opgezocht. Als uitneembare bijlage bevat de catalogus een vel papier met kaartjes waarop drie wandelingen door de wijk zijn uitgezet: de Bloesemroute (ruim 5 km). de Noordroute (ruim 7 km) en de Zuidroute (ruim 5 km). Je kunt de Bomencatalogus downloaden (omvangrijk bestand !) van de website van de gemeente (http://www.denhaag.nl/home/bewoners/to/Bomenmuseum-Wateringse-Veld.htm), maar dan heb je nog niet het uitneembare wandelkaartje. Er zouden nog enkele hardcopy-exemplaren gratis af te halen zijn bij de balie van het stadsdeelkantoor Escamp.
Vogelwijk Den Haag, natuur in en rond een tuinstad
In een boekje met bovenstaande naam zijn drie wandelingen beschreven. Deze voeren door Vogelwijk-Noord, – midden en –Zuid. In deze wijk zijn veel mooie en bijzondere bomen te vinden, zoals een zwarte moerbei. Ook dit boekje bevat de nodige toelichting en heel veel foto’s. De auteurs zijn Clara Visser en Lydia Conens, leden van de Bomencommissie Vogelwijk (Clara Visser is ook voorzitter van de Bomenstichting Den Haag). Het is in 2012 door die commissie uitgegeven ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan daarvan (ISBN 978-90-75437-00-3). Er is niet alleen informatie opgenomen over de bomen langs de route, maar ook over de Vogelwijk als tuinstad en nabijgelegen natuurgebieden. Het is verkrijgbaar bij boekhandel Paagman op de hoek van de Frederik Hendriklaan en de Willem de Zwijgerlaan en bij de Bruna-boekhandel op de hoek van Fahrenheitstraat en Thomsonlaan.
Bomenroutes Statenkwartier
Dit zijn de jongste loten aan de stam van de bomenwandelingen. Ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het Statenkwartier in 2015 zijn twee bomenroutes door de wijk uitgezet langs zo’n 20 bijzondere bomen. Daartoe behoren met name diverse varianten iepen (ook een Japanse schijniep), maar bijvoorbeeld ook een indrukwekkende monumentale abeel op het Statenplein.
Beide routes beginnen in de tuin van het Gemeentemuseum, waar zich een prachtige monumentale notenboom bevindt, en eindigen op het Prins Mauritsplein. De bomen zijn op de plattegrond genummerd weergegeven. Je vindt op iedere boom van de routes een bordje met onder andere een QR-code. Scan je die code met een smartphone, dan zie je historische foto’s van de bomen in hun omgeving. Die staan op www.statenkwartier.net, vanwaar ook de routes kunnen worden gedownload.